Նախագահ Ալիևի ինչի՞ն են պետք մասոնները

Ռուսական մասոնական լոժայի ղեկավար, քաղաքագետ Անդրեյ Բոգդանովը մեկնել է Բաքու: «Ես արդեն 10 տարի միևնույն ժամանակ լինում եմ Բաքվում: Եկել եմ մասնակցելու Ադրբեջանի մասոնական մեծ լոժայի հավաքին»` հայտարարեց նա տեղական լրատվամիջոցներին` առանց հանդիպումը մանրամասնելու: Իհարկե, մասոններն աշխարհի ամենափակ կառույցն են: Ամենաանհավանական լուրերն են պտտվում համաշխարհային քաղաքականության վրա նրանց հզոր ազդեցության ու վիթխարի հարստության մասին: Ինչն է իրական, ինչը` ոչ, հայտնի չէ: Բայց լոժայի հայտնվելն այս կամ այն երկրում ու տարածաշրջանում սովորական իրադարձություն չէ: Ադրբեջանի Sputnik պորտալին Բոգդանովը հետաքրքրիր պատմություն է փոխանցել: Պարզվում է` 2008-ին ՌԴ-ի ու ԱՄՆ-ի մասոնական մեծ լոժաների անմիջական մասնակցությամբ է ստեղծվել Ադրբեջանի ազգային մեծ լոժան: Նախապատրաստական աշխատանքները Բաքվում սկսվել են 2005-2006-ին, երբ Ադրբեջանի արդարադատության նախարարություն «քարտաշների» կազմակերպության գրանցման հայտ ներկայացվեց: Այն ժամանակ ասվում էր, որ մասոն են դարձել «բազմաթիվ բիզնեսմեններ, որոշ քաղաքական գործիչներ, մարզիկներ ու ամենատարբեր մասնագիտությունների ներկայացուցիչներ»:

Այդ նախագծի ակտիվիստներից մեկը պատմել է, որ խնդիր է դրվում «յուրայիններին ներդնել կառավարություն, աջակցել արդեն կայացած քաղաքական գործիչներին», ընդ որում` «ընդդիմադիր կուսակցությունների անդամների մեջ ես չեմ տեսնում հեռանկարային քաղաքական գործիչներ»: Ակտիվիստն իր մասին պատմել է. «Մոտ մեկ տարի ես սովորել եմ արտասահմանում, աշխարհում գործող մասոնական լոժաների բոլոր վարպետներն ինձ ընդունել են և ես դարձել եմ Ադրբեջանում «Մասոնի» ղեկավարը: Կտեսնեք, որ շուտով «Մասոնի» դիրքերը Ադրբեջանում շատ ուժեղ կլինեն»: Իրոք, մասոնական թեմաները սկսեցին հաճախակի հայտնվել մամուլում, Բաքվի հին դաստակերտերում սկսեցին մասոնական խորհրդանիշներ երևալ: Մասոնական սանդղակ կա նաև 50 մանաթի վրա: 7 աստիճանով սանդղակը մասոններին տանում է Սողոմոն թագավորի տաճար: Պատմաբաններն ասում են, որ Ադրբեջանում մասոնական առաջին լոժայի ստեղծող Մամեդամին Ռասուլզադեն «մոտ էր մասոններին» և «համամիտ էր մասոնության հիմքում ընկած եղբայրության ու հավասարության գաղափարներին»: Ստացվում է` Բոգդանովի այցը Բաքու կապված է մասոնների հայտնվելու, ավելի ճիշտ` վերադարձի 19-ամյակի հետ: Իր հարցազրույցներից մեկում նա հայտարարեց, որ «լոժաների աշխատանքում չեն քննարկվում քաղաքական հարցեր, մասոնների շարքերում կան իրենց երկրներում հասարակական-քաղաքական ու տնտեսական կյանքի տարբեր ոլորտներում հեղինակավոր անձինք» և «այդ պատճառով, իհարկե, ինչ-որ ազդեցություն որոշումների ընդունման վրա կա»:

Ինտրիգն այն դերն է, որ մասոնները հատկացնում են միմյանց ադրբեջանահայկական հարաբերությունների զարգացման ենթատեքստում: Մի կողմից` Բաքվի որոշ մասոններ, անանունության իրավունքով հաստատում են, որ մասոնների մեջ հայեր չկան: Մյուս կողմից, ինչպես Բոգդանովն է ասում` մասոնները Հայաստանում վերականգնվել են ադրբեջանցիներից առաջ: Նրանք արդեն 15 տարի գոյություն ունեն, կոչվում են «Հայաստանի մեծ լոժա» (Grand Lodge of Armenia): Ադրբեջանի ու Հայաստանի մասոնները միմյանց չեն ընդունում և հանդիպում են միայն ՌԴ-ի, ԱՄՆ-ի մեծ լոժաների հավաքներում, կամ ինչ-որ տեղ Եվրոպայում: Նրանց միջև լոժաներում անդրկուլիսային կոշտ պայքար է: Դա` առաջին: Երկրորդ` Բաքու այցից առաջ Բոգդանովը դիմեց Ադրբեջանի ԱԳՆ` խնդրելով իր անունը հանել «սև ցուցակից», ուր հայտնվել էր Լեռնային Ղարաբաղ այցի համար, երբ «մեծ ցանկություն էր ունեցել այցելել կնոջ պապի գերեզմանին», և «իր այցի մեջ քաղաքական որևէ ենթատեքստ չկար, հայտարարություններ չի արել, հիացել է բնությունով»: Իսկ ավելի ուշ Բոգդանովը հայտարարեց, որ «հարգում է Ադրբեջանի Հանրապետության ինքնինշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը»: Տարօրինակ է, որ ռուս որոշ քաղաքական գործիչների, համատեղության կարգով` մասոնների, «արհմիության» շահերը համընկնում են Բաքվի շահերի հետ: Նրանք հավաքվել են «ազատագրված» Չոջուխ Մարջանլի գյուղում` մասնակցելու «Աշխարհաքաղաքական առանցքները Մոսկվայի միջով` Ադրբեջանը Ռուսաստանի միակ դաշնակիցն է Հարավային Կովկասում» միջազգային կոնֆերանսին: Ի՞նչ է այս ամենը նշանակում:
Ստանիսլավ ՏԱՐԱՍՈՎ, REGNUM

Հ.Գ. Միջազգային կոնֆերանսին մասնակցել են նաև Կրեմլի հովանավորյալ «Իզբորյան» ակումբի և Միջազգային Եվրասիական շարժման ներկայացուցիչները՝ Ալեքսանդր Դուգինը, լրագրող Մաքսիմ Շևչենկոն, Պետդումայի պատգամավորներ Դմիտրի Սավելևը, Ալեքսեյ Եզուբովը, քաղաքագետ Եվգենի Բախրևսկին: Նրանք
այցելել են ադրբեջանական բանակի դիրքեր և հաջող ծառայություն մաղթել զինվորներին: Ինչու՞ հիմա: Երբ Բաքուն հուլիսի 2-ից տարբեր տեսակի զորքերի, զորամիավորումերի և բանակի միավորումների ներգրավումով զորավարժություններ է անում, որին 20000 զինծառայող է մասնակցում: Պաշտպանության նախարար, գեներալ-գնդապետ Զաքիր Հասանովը, ՊՆ խորհրդակցության ժամանակ ասել է, որ զորավարժությունների հիմնական նպատակը «օկուպացված տարածքների ազատագրման» համար զորքերի գործողությունների տարբեր սցենարների մշակումն է։ Փաստացի` մոսկովյան հյուրերն աջակցում են «օկուպացված տարածքների ազատագրմանը»: Արտահայտու՞մ են նրանք ՌԴ պաշտոնական տեսակետը: Պաշտոնապես` ոչ, իրականում` այո: Ռուսաստանում ոչինչ առանց Կրեմլի գիտության չի լինում: Նրանք նախազգուշացնում են: Դեռ:
Միջազգային Եվրասիական շարժման ղեկավար Ալեքսանդր Դուգինը իրենց նախաձեռնությունը համարել է Պուտին- Ալիև պայմանավորվածությունների հետևանք և իր ելույթում խոսել է Երևանի, Բաքվի և Մոսկվայի կողմից համաձայնեցված «ճանապարհային քարտեզի» մասին, որը նախատեսում է ԼՂՀ հարակից հինգ շրջանների վերադարձ Ադրբեջանին: Ըստ Դուգինի` Սերժ Սարգսյանը խոստացել էր դա անել վարչապետ ընտրվելուց հետո:

Մասոնները` մասոններ, բայց կան հարցեր նաև ոչ մասոններին: Օրինակ` ի՞նչ էր ասում Դուգինը: Ճի՞շտը, թե՞ հերթական սուտն էր դնում շրջանառության մեջ: Եթե հավատանք, որ Ռուսաստանը Հայաստանի ու Ադրբեջանի նկատմամբ վարում է հավասարահեռության քաղաքականություն, պիտի սպասենք, որ ՌԴ Պետդումայի մի քանի պատգամավոր ու մի քանի փորձագետ էլ Հայաստան են գալու, դիրքերում նկարվելու` փաստելու, որ Հարավային Կովկասում Հայաստանն է Ռուսաստանի միակ ռազմավարական դաշնակիցը: Հռետորական է հարցը, թե ում դաշնակիցն է Ռուսաստանը Հարավային Կովկասում: Իր շահի: ՈՒ դա հասկանալը քաղաքական կամքի հետ կապ չունի: Տրամաբանություն է և իրականություն, որից բխում է Հայաստանի արտաքին քաղաքականության բազմավեկտորության անհրաժեշտությունը: Միայն թե ոչ փոխլրացման սկզբունքով, որ այդպես էլ ոչինչ չլրացրեց: Իսկ ադրբեջանցի մասոնների խնդիրը մեկն է` Արցախի ու Հայաստանի դեմ պատերազմի արտոնություն ստանալ և երաշխիք, որ գերտերությունները չեն միջամտի, երբ Ադրբեջանը հաղթի, և անմիջապես կխառնվեն, երբ պարտվի:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ